सप्टेंबर 18: जागतिक बांबू दिन, 2020 थीम, आंतरराष्ट्रीय बांबू आणि रटन संघटना (World Bamboo Day)
दरवर्षी जागतिक बांबू दिन जागतिक बांबू संघटनेतर्फे साजरा केला जातो. 2009 मध्ये बँकॉकमध्ये झालेल्या आठव्या जागतिक बांबू कॉंग्रेसमध्ये याची अधिकृत स्थापना झाली. यावर्षी जागतिक बांबू दिन खालील थीम अंतर्गत साजरा केला जात आहे.
जागतिक बांबू दिन 2020 थीम (World Bamboo Day Theme) : BAMBOO NOW
18 सप्टेंबर का?
18 सप्टेंबर, 2009 मध्ये बँकॉक येथे झालेल्या आठव्या वर्ल्ड बांबू कॉंग्रेसच्या दरम्यान जागतिक बांबू दिन अधिकृतपणे जागतिक बांबू दिन जाहीर करण्यात आला. जागतिक बांबू संघटनेचे पुढील साध्य करण्यासाठी बांबूची क्षमता आणण्याचे उद्दीष्ट आहे.
- नैसर्गिक संसाधनांचे संरक्षण करण्यासाठी
- जगभरातील प्रदेशात नव्या उद्योगांसाठी बांबूच्या नवीन लागवडीस चालना देणे
- समुदाय आर्थिक विकासाच्या पारंपारिक वापरास प्रोत्साहन देणे
- बांबूचा शाश्वत उपयोग सुनिश्चित करणे.
बांबूच्या उत्पादनास चालना देण्यासाठी भारत सरकारचे उपाय
देशात बांबूचे उत्पादन आणि वापर वाढविण्यासाठी भारत सरकारने जुन्या भारतीय वन कायद्यात सुधारणा केली आहे. दुरुस्तीनुसार बांबूची गवत या यादी मध्ये समाविष्ट केली गेली आहे. पूर्वी हे वृक्ष म्हणून सूचीबद्ध होते ज्यांनी विशेषतः उत्तर पूर्वेकडील जंगलांपासून त्यांचे वापर प्रतिबंधित केले होते.
तसेच भारत सरकारने कच्च्या बांबूच्या वस्तूंची आयात शुल्क वाढविली. यामुळे हस्तशिल्प, फर्निचर आणि अगरबत्ती यासारख्या देशांतर्गत बांबू उद्योगांना देशात मोठे स्थान निर्माण होण्यास मदत होईल.
बांबूच्या क्षेत्राच्या विकासास प्रोत्साहन देण्यासाठी भारत सरकारने पुनर्गठित राष्ट्रीय बांबू मिशन सुरू केले. 2018 मध्ये बांबू क्षेत्राला नवीन चालना देण्यासाठी भारत सरकारने 200 दशलक्ष डॉलर्सचे वाटप केले.
भारतात बांबूचे महत्व
बांबूच्या उत्पादनाच्या बाबतीत भारत जगात दुसर्‍या क्रमांकावर आहे. चीन सध्या प्रथम स्थानावर आहे. निती आयुष यांच्या मते, भारतातील बांबूच्या संसाधनांमध्ये दररोज, विशेषत: ग्रामीण भागात 50,000 कोटी रुपयांची आर्थिक कामे आणि लाखो लोकांना रोजगाराची संधी निर्माण करण्याची क्षमता आहे. सध्या बांबूमधून केवळ 4,000 ते 5000 रुपयांचा महसूल मिळतो.
आंतरराष्ट्रीय बांबू आणि रतन संघटना
(International Bamboo and Rattan Organisation)
ही एक बहुपक्षीय संस्था आहे जी 1997 मध्ये स्थापन केली गेली. भारत, इथिओपिया, घाना आणि इक्वाडोर येथे त्याची क्षेत्रीय कार्यालये आहेत. बांबूच्या वापरावर लक्ष केंद्रित करण्यासाठी देशांसह कार्य करणे हे संस्थेचे मुख्य उद्दीष्ट आहे.